terug naar het overzicht
terug naar de benuttingsmisverstanden
Het betreft hier een letterlijke kopie van een openbaar gemeentelijk stuk
HAALBAARHEIDSSTUDIE AQUADUCT MUIDEN
Gebiedsgerichte verkenning: Tracéstudie, 5' Nota, Streekplan, Structuurvisie
bijlage bij raadsvoorstel crediet haalbaarheidsonderzoek Aquaduct
Inleiding
In Muiden ligt op de Al het knelpunt Vechtbrug. Hiervoor zal in het kader van de bereikbaarheid van de randstad een oplossing moeten worden gezocht. De regio heeft het standpunt dat hier een aquaduct de enige duurzame oplossing is. Dit standpunt wordt breed ondersteund. Echter, op korte termijn is geen geld beschikbaar. De Minister van Verkeer en Waterstaat heeft Muiden aangegeven creatieve ideeën alsnog te verwelkomen. Muiden heeft daartoe als denkrichting een combinatie van vastgoedontwikkeling en het aquaduct ingebracht. Deze denkrichting vraagt uiteraard nadere uitwerking.
Het gemeenschappelijke belang van het aquaduct
Aanpak van het knooppunt Muiden is om meerdere redenen essentieel en in het belang van de gehele grootregio:
Mobiliteit
De huidige brug vormt een permanent knelpunt in de bereikbaarheid van de randstad, daar deze brug zeker 's zomers vaak open moet voor de pleziervaart. De benuttingsvariant voorziet niet in een duurzame oplossing, waarmee met name de bereikbaarheid van Almere, van Amsterdam en het Gooi en het achterland over de corridor Al + ernstig gevaar loopt. Bij tussentijdse tijdelijke oplossingen, zoals in het Bereikbaarheids Offensief Randstad (BOR) voorgesteld, zal het verkeer zelfs de komende tientallen jaren hinder blijven ondervinden van dit knelpunt. Uiteindelijk zal dan alsnog moeten worden besloten voor de enige duurzame oplossing: het aquaduct. Daarmee is het aquaduct een essentieel speerpunt in de bereikbaarheid via de Al van Amsterdam en haar economische groei en voor de bereikbaarheid van Almere met haar belangrijke taakstelling in het kader van de 5' Nota.
Landschappelijke kwaliteit en recreatieve waarden
De pleziervaart op haar beurt heeft weer last van de brug. Tevens is via de Vecht ontlasting van het Amsterdam Rijn Kanaal mogelijk, waarmee essentiële economische functies van Amsterdam en lJmond worden veilig gesteld. De Vecht vormt daarbij een belangrijke recreatieve route met het achterland. Goede recreatieve mogelijkheden zijn essentieel voor een goed vestigingsmilieu voor bedrijven in de hele Noordvleugel van de Deltametropool, waarbij juist de potentiële kwaliteiten van een combinatie van de prachtige Vecht, het ruime landschap met hoge natuurwaarden, de ligging aan het Ijsselmeer, en de unieke cultuurhistorische waarde van Muiden als een sterk punt van de hele regio zouden moeten worden bevorderd, Investeren in deze recreatieve mogelijkheden vraagt een goed leefklimaat in Muiden, dat door de huidige snelweg ernstig wordt belast. Bovendien vragen deze investeringen ruimte, die in combinatie met het aquaduct zou kunnen worden gevonden. Dit type kwaliteiten is essentieel in een stedelijk netwerk, waar naast dichtere locaties de stedeling ook ruimte en ontspanning in de bredere woon- en leefomgeving zou moeten kunnen vinden.
Ruimte voor wonen en werken
Door combinatie met vastgoed ontstaat ruimte voor wonen en werken in een regio met een zeer nijpend ruimteprobleem. In het hele Gooi zijn bijna geen locaties meer te vinden, terwijl werkgelegenheid op deze locatie tevens bijdraagt aan een beperking van de mobiliteit. Hiermee is een impuls voor de regionale economie te verwachten, waarmee typisch Gooise werkgelegenheid verdere groeimogelijkheden wordt geboden.
De eerste reacties op de denkrichting
De globaal onderbouwde denkrichting is in een eerste ronde bediscussieerd in zowel de gemeente Muiden (burgemeester en wethouders, gemeenteraad, maatschappelijke groeperingen en bevolking) als breder: Rijkswaterstaat, VROM, provincie, regio, collegagemeenten en maatschappelijke organisaties. Deze eerste discussieronde levert een divers beeld op:
Instemming met nut en noodzaak
De wenselijkheid en noodzaak van het aquaduct wordt breed onderkend. Gelijktijdig wordt breed onderkend, dat de financiering van het aquaduct feitelijk een landelijk vraagstuk is en geen opgave voor een kleine gemeente als Muiden. Bovendien is de financiering van het aquaduct feitelijk een voorfinanciering voor na 2010 toch noodzakelijke investeringen, daar de huidige plannen op langere termijn geen duurzame oplossing bieden.
Nadere vragen voor de uitwerking
Gelijktijdig zijn er uiteraard vragen bij de financiële en planologische haalbaarheid.
Financieel betreffen de vragen naar verwachting de kosten en de opbrengsten, waarbij ook de tijd en daarmee renteverliezen een belangrijke rol zullen spelen. Deze vragen betreffen enerzijds de kosten van het aquaduct en haar aansluitingen, anderzijds de potentiële opbrengsten en het bijbehorende bouwvolume. Naar de infrastructuurkosten zal kritisch moeten worden gekeken, waarbij te hoge opbrengsten kunnen zijn geraamd in de 1 20 miljoen dekking voor het aquaduct sec, daar deze reservering het gehele tracé betreft en waar te lage kosten geraamd zouden kunnen zijn daar de 390 miljoen de kosten van een aquaduct van 2 maal 8 banen betreft, maar exclusief de aansluiting op het bestaande tracé. Hier tegenover staat, dat met een beperkter aantal rijstroken van bijvoorbeeld 2 maal 4 en een krappe contour rond Muiden weer kostenverlagingen kunnen ontstaan.
Planologisch is qua functies de vraag of op deze locatie een dergelijk bouwvolume zou moeten worden toegestaan, zowel vanuit een meer regionaal perspectief als vanuit de stedenbouwkundige haalbaarheid op de locatie zelf. Tevens zijn de opbrengsten direct van deze beslissingen afhankelijk. Ook is de vraag of financieel compenserend bouwvolume niet op andere locaties in de grootregio kan worden gerealiseerd. Daarbij is tevens de vraag in welke functie bouwvolume moet worden toegestaan: woningbouw, kantoren of bedrijfsgebouwen, voorzieningen etc.
Verkeerskundig speelt tenslotte de vraag welke vervoersstromen op langere termijn zijn te verwachten, mede in het licht van een toekomstige verbinding A6-A9 en de mogelijke taakstelling in de 5' Nota tot verdere uitgroei van Almere. Hiervan is het aantal benodigde rijstroken bovengenoemd uiteraard mede afhankelijk.
Korte termijn bereikbaarheid als randvoorwaarde
Een zwaarwegend belang is het veiligstellen van de bereikbaarheid en daarmee het voorkomen van nodeloze vertraging. Gelijktijdig is geconstateerd dat het realiseren van deze duurzame oplossing een vertraging zou opleveren van twee jaar. Duidelijk vermeden moet worden dat een mogelijk aquaduct door onvoldoende conclusies in positieve of negatieve zin tot vertragingen in de planologische procedures zou leiden. Dit heeft de afgelopen 5 jaar in Nederland vele precedenten geschapen en is voor de Al uiteraard onwenselijk.
Noodzakelijk nader onderzoek in te passen in bestaande trajecten
Partijen hebben aangegeven dat het aquaduct de komende jaren via meerdere sporen op de agenda kan worden gezet:
Spoor: Tracébesluit
In het Tracébesluit zal de infrastructuur verder worden uitgewerkt. Modulair is in dit Tracébesluit het aquaduct als variant mee te nemen. In de inspraak rond het Tracébesluit en de verdere planologische procedures kan dan deze variant worden meegenomen. Bovendien ontstaat de ook door Rijkswaterstaat gewenste duurzame oplossing voor dit knelpunt waarvoor een investering op langere termijn toch noodzakelijk zal zijn. Daarmee heeft Rijkswaterstaat een belang bij verder onderzoek naar de haalbaarheid.
Spoor: Gebiedsgerichte uitwerking 5' Nota
Provincie(s) en regio('s) zullen komend jaar nadere invulling moeten geven aan de 5° Nota. In dit traject zullen ook oplossingen voor het Knelpunt Vechtbrug moeten worden opgenomen, met een integrale afweging van landschappelijke, economische, volkshuisvestelijke en logistieke belangen. Daarmee moet voor dit gebied worden vastgesteld waar welke vastgoedontwikkeling mogelijk is en waar landschappelijke waarden centraal staan. In dit kader is tevens de positie van Almere van bijzonder belang: immers, bij de aangegeven mogelijke groeidoelstelling zal de bereikbaarheid moeten worden gegarandeerd, waarbij een onderdeel het vermijden van een duurzaam knelpunt bij Muiden vormt.
Spoor: Streekplan
In het streekplan zal de gebiedsgerichte uitwerking van de 5° Nota verder gestalte moeten krijgen. Bij de tijdelijke en definitieve herziening van het streekplan zijn uitspraken noodzakelijk over de mogelijk toe te stane bebouwing ook op de potentiële aquaductlocatie, afgewogen ten opzichte van andere locaties.
Spoor: regionale bereikbaarheid Gooi en Vechtstreek
Voor Gooi en Vechtstreek zal een gebiedsgericht mobiliteitsplan met activiteiten worden opgesteld, waarbij de aquaductproblematiek eveneens om de nodige aandacht vraagt. De regio heeft zich ook in de besluitvorming rond het BOR voor het aquaduct uitgesproken.
De noodzaak van een gebiedsgerichte verkenning ten behoeve van deze sporen
Geconstateerd mag worden dat in vele verschillende sporen aandacht voor de aquaductproblematiek noodzakelijk is. Daarmee zou kunnen worden geconcludeerd, dat evenwichtige afweging is gegarandeerd en verdere actie op dit moment niet noodzakelijk is. Echter, de besluitvorming rond de verschillende sporen vindt in de praktijk plaats op verschillende momenten, waarmee de samenhangende gebiedsgerichte afweging mogelijk niet optimaal tot stand komt: waar bijvoorbeeld planologisch een aquaduct mogelijk gemaakt zou kunnen worden kan gelijktijdig deze denkrichting onmogelijk gemaakt worden door de snellere besluitvorming rond het Tracébesluit. Grootste risico is echter een planologische vertraging door voortdurende dwarsverbanden, waarbij de besluitvorming, zowel inhoudelijk als planologisch-juridisch op elkaar zal moeten wachten. Het ligt dan ook voor de hand vanuit deze sporen integraal gebiedsgericht voor dit knelpunt een afweging te maken vanuit de verschillende sporen gezamenlijk. Daarmee kunnen veel kosten, afstemmings- en tijdverlies worden vermeden.
De noodzaak van een gezamenlijke aanpak
Op zich is denkbaar dat Muiden het voortouw zou nemen in een dergelijke uitwerking.
Echter, hier tegenover staan verschillende argumenten:
De betrokkenheid van Muiden zelf
De omvang van Muiden laat het financieel niet toe dat een dergelijke risicovolle ontwikkeling voor rekening en kosten van de gemeente wordt voorgefinancierd. De ervaring met geslaagde projecten in de omgeving Leiden — Leiderdorp laat zien dat plaatsen van een dergelijke omvang plankosten kunnen voorfinancieren, maar zeer kleine gemeenten als Muiden hebben dergelijke mogelijkheden niet. Dit probleem is overigens ook door de VNG gesignaleerd en vraagt een bredere betrokkenheid van partijen.
De betrokkenheid van Rijkswaterstaat
Deze is essentieel omdat met name de infrastructurele planvorming en bijbehorende planen uitvoeringskosten een belangrijke component in de totale analyse vormen. Hierbij is betrokkenheid van de kennis en het beleid van Rijkswaterstaat onontkoombaar.
De betrokkenheid van VROM, provincie en regio
Deze is essentieel vanuit de planologische invalshoek: immers in zowel de gebiedsgerichte uitwerking 5° Nota als in het Streekplan zal de planologische ruimte moeten worden voorzien.
De betrokkenheid vanuit de regio
Naast de betrokkenheid in planologische zin is ook vanuit de bereikbaarheidsinvalshoek de betrokkenheid van de regio essentieel.
Conclusie: een gezamenlijke verkenning effectief en efficiënt
Conclusie is dat de haalbaarheid geen vraagstuk is dat alleen Muiden betreft: de haalbaarheid is primair een vraagstuk van alle betrokken partijen, waarbij gezamenlijk afwegingen zullen moeten worden gemaakt. Daarmee is een mogelijke oplossing ook gezamenlijk voor een gebiedsgerichte uitwerking te kiezen, als deelstudie in de verschillende sporen, die later in die verschillende sporen toch noodzakelijk zullen zijn en bij een integrale aanpak zorgen voor besparing van kosten en vermijden van tijdsverlies. Voorwaarde is dan wel dat partijen gezamenlijk bereid zijn deze gebiedsgerichte uitwerking gezamenlijk voor te financieren, waarbij later de kosten zouden kunnen worden ondergebracht in de hoofdsporen. Uiteraard is hierbij sprake van een zeker risico, maar gelijktijdig zijn genoemde partijen zelf ook voor de uitwerking van de sporen verantwoordelijk.
Inhoudelijke componenten gezamenlijke verkenning
Eerste afstemming met partijen heeft reeds plaatsgevonden, waarbij als gezegd verschillende knel- en aandachtspunten zijn aangegeven. Een brede gezamenlijke aanpak zou een logische vervolgstap zijn, maar vraagt volgens partijen eerst nog nader zicht op de haalbaarheid op hoofdlijnen, voordat tot uitwerking kan worden overgegaan. Daarmee kan als tussenstap een verkenning van de haalbaarheid van het aquaduct worden geïntroduceerd. Deze tussenstap vraagt in ieder geval een aantal inhoudelijke en procesmatige componenten. Inhoudelijk is inzicht essentieel in:
De infrastructurele kosten van een aquaductvariant zelf, waarbij met name aandacht noodzakelijk is voor capaciteit — aantal rijstroken, aansluiting op de Al, op- en afritten en het afgeleide ruimtegebruik en bebouwingsmogelijkheden. Bijzonder aandachtspunt is hierbij de kostentechnische optimalisatie in verband met bijvoorbeeld eigendomsverhoudingen etc.
Varianten in dichtheid en functies voor de locatie zelf, naar openbare ruimte, groen, kantoren, voorzieningen en woningen, die passen bij de schaal van Muiden enerzijds en anderzijds worden afgewogen met het alternatief van een brug met bijbehorende geluidsvoorzieningen. immers een aanzienlijke geluidswal past ook niet bij de schaal van Muiden.
De bredere regionaal planologische inpassing: op welke locaties moet bouwvolume worden toegestaan en welke functies betreft dit: zo is de aquaductlocatie een van de weinige mogelijkheden voor het Gooi om werkgelegenheidsfuncties toe te voegen, vormt de locatie een uniek punt vanuit recreatieve invalshoek en kan op de locatie mogelijk ruimte voor woningbouw ontstaan.
Procesmatig is in deze tussenstap aandacht noodzakelijk voor:
— Het draagvlak bij de verschillende betrokkenen in de diverse sporen;
— De koppeling aan deze sporen en inbreng van dit project in die sporen;
Het procesmanagement voor de haalbaarheidstudie zelf en de nodige communicatie.
Pragmatische aanpak: inhoudelijke verkenning gevolgd door draagvlakverbreding
Optimale aanpak van de tussenstap is denkbaar door splitsing van inhoud en proces. Eerst wordt nadere informatie vergaard, waarna de koppeling op partijen plaatsvindt. Met de bovengenoemde componenten zijn de volgende stappen denkbaar:
Eerst wordt inhoudelijk verder uitgewerkt welke infrastructurele invulling en bebouwingsmogelijkheden op de locatie ontstaan en welke kosten en opbrengsten hieraan zijn verbonden. Parallel wordt een inhoudelijke verkenning vervaardigd van de bredere regionaal planologische inpassing. Deze inhoudelijke uitwerking wordt uitgevoerd door een beperkt projectteam, waarin in ieder geval betrokkenheid van Rijkswaterstaat en de gemeente Muiden essentieel zijn. Deze stap kan dan worden afgerond in globaal 2 maanden, waarbij naast de inzet van betrokken partijen capaciteit op het gebied van infrastructuur, stedenbouw, financiën en marktonderzoek kan worden ingehuurd. Deze stap vraagt daarmee:
— Globale bepaling tracé en capaciteit van de infrastructuur;
— Globale verkenning van de ruimtelijke en programmatische capaciteit in verschillende varianten;
— Globale bepaling van het draagvlak aan de opbrengstenkant voor de verschillende functies;
— Globale bepaling van kosten en opbrengsten van zowel infrastructuur als vastgoed en financiële effecten in de tijd;
— Globaal beeld van de regionale inpassingsvraagstukken en processen in de omgeving.
De resultaten van deze eerste stap, waarin antwoord wordt gegeven op een aantal door betrokken partijen reeds gesignaleerde vraagpunten, zijn vervolgens in te brengen in een overleg met de betrokken partijen uit de verschillende sporen om een eerste beeld op de afstemmingsvraagstukken en de nader onderbouwde haalbaarheid te toetsen. Op basis van deze eerste toetst kan tevens de verdere inpassing in de bredere planologische sporen worden voorbereid. Het ligt hierbij voor de hand op dat moment deze inpassing ook te leggen bij hiervoor verantwoordelijke niveaus, bijvoorbeeld de provincie. De provincie heeft ook al aangegeven, dat eerst een grotere mate van concreetheid zal moeten worden bereikt om tot projectmatige aanpak over te kunnen gaan.
Kosten van de gezamenlijke verkenning
Voor het bepalen van de kosten voor deze stappen is bij externe bureaus oriënterend gevraagd naar een indicatie.
Voortraject:
De gemeente Muiden heeft hierbij al een voorinvestering gedaan in de eerste planvorming, de communicatie met het maatschappelijk veld en betrokken partijen en het ontwikkelen van het plan van aanpak. Deze voorinvestering betreft globaal f100.000,-.
Inhoudelijke verkenning
De eerste inhoudelijke stap in de verkenning van de haalbaarheid is hierbij redelijk te overzien, waarbij een budget noodzakelijk is van f 90.000,--, exclusief BTW, waarvoor
de volgende werkzaamheden worden verricht:
— Globale bepaling tracé en capaciteit van de infrastructuur;
— Verkenning van de ruimtelijke en programmatische capaciteit;
— Globale bepaling van het draagvlak aan de opbrengstenkant voor de verschillende functies;
— Bepaling van kosten en opbrengsten van zowel infrastructuur als vastgoed en financiële effecten in de tijd;
— Globaal beeld regionale inpassing;
— Procescoördinatie en beperkt overleg;
— Rapportage.
Draagvlak en koppeling op de sporen
Resultaat is een meer onderbouwde basis langs de verschillende aangegeven lijnen, die het vertrekpunt kan vormen voor de tweede stap: nader overleg en inpassing in de verschillende hoofdsporen. Voor dit overleg is een globale kostenindicatie te geven, uitgaande van:
— Gemeenschappelijke bespreking van het resultaat uit de eerste fase;
— Bilateraal ambtelijk overleg met globaal tien partijen;
— Bijstelling van de rapportage;
— Bilateraal bestuurlijk overleg met de partijen;
— Afronding van de rapportage;
— Gemeenschappelijke bestuurlijke en ambtelijke conferentie over de resultaten en de verdere aanpak met de mogelijke koppeling op de sporen;
— Procesmanagement en tussentijds overleg.
Globale indicatie van het tijdsbudget is daarmee 30 dagdelen divers overleg, 10 dagdelen inhoudelijke bijstellingen en 10 dagdelen ondersteuning. Globale indicatie van de kosten is daarmee f 60.000,--, exclusief BTW. Deels kan het overleg ook reeds in de eerste fase plaatsvinden.
Planning
Het voortraject kan worden afgesloten met een gezamenlijk besluit tot uitvoering van de verkenning. Hiertoe wordt dit plan van aanpak afgerond in de derde week van januari, waarna het bestuur van Muiden partijen zal vragen een substantiële bijdrage te leveren. Deze vraag is reeds aangekondigd in het bestuurlijk vooroverleg en besproken op het ambtelijk vooroverleg van 18 december 2000. In de tweede helft van januari zal het bestuur van Muiden daarom contact met partijen opnemen. Uitvoering van de inhoudelijke studie vraagt een doorlooptijd van drie maanden, waarmee een beeld van de resultaten beschikbaar kan zijn per 1 mei. Deels kan inzicht in het draagvlak al ontstaan in deze fase van inhoudelijke uitwerking, waarmee de draagvlakfase zou moeten zijn afgerond voor de zomer, terwijl zo snel als mogelijk koppelingen op de bestaande sporen worden ingezet.
Uitnodiging tot substantiële participatie in deze verkenning
Uitvoering van deze stappen vraagt daarmee een budget van f 250.000,--, exclusief BTW, waarbij belangrijke componenten worden bijeengebracht voor de verschillende aangegeven sporen. Per spoor zou via deze gebiedsgerichte integrale aanpak noodzakelijke informatie beschikbaar komen en latere vertragingen kunnen worden vermeden. Bovendien is de informatie rond het knelpunt aquaduct in elk spoor noodzakelijk en zou op zich in elk spoor nader onderzoek vergen. Daarmee wordt hiermee kosten-sharing tussen de verschillende sporen mogelijk, die bovendien leidt tot versnelling en vermindering van afstemmingsverliezen. Het lijkt daarmee in het belang van alle partijen gezamenlijk tot uitvoering van deze haalbaarheidsstudie te besluiten. Hierbij is te denken aan een voorfinanciering door de volgende partijen:
— Rijkswaterstaat;
— Ministerie van Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu;
— Gedeputeerde staten van de provincie Noord Holland
— Gedeputeerde staten van de provincie Flevoland;
— Dagelijks bestuur van het gewest Gooi en Vechtstreek / Mobiliteitsfonds regio Gooi en Vechtstreek;
— Burgemeester en wethouders van de gemeente Amsterdam;
— Burgemeester en wethouders van de gemeente Almere;
— Burgemeester en wethouders van de gemeente Muiden;
— Directie van de Kamer van Koophandel en Fabrieken in Gooi- en Eemland;
— Directie van de Kamer van Koophandel en Fabrieken in Amsterdam;
— Directie van Transport & Logistiek Nederland;
— Directie van de Hollandse werkgevers;
— Directie van de ANWB.
De gemeente Muiden zal in deze voorfase bestuurlijk uiteraard via overleg trachten dit gezamenlijk doel te bereiken.
naar het begin van deze pagina
U kunt uw bijdrage zenden of opmerkingen kwijt door op de onderstaande envelop te klikken
U belandt dan op ons reactie formulier:
