Gastkeutels aflevering 3: In en om de Groote Zeesluis
+ Zie ginds kwam de stoomboot uit Spanje weer aan. De Hydrograaf kon helaas niet komen, dus hielp men de Sint met de Lelie naar Muiden stomen. Hij kwam uit het zuiden en meerde hier aan. Zijn paardje huppelde niet, maar zijn rijtuig stond klaar. De sluis was gesloten maar dat was geen bezwaar. De scheidende burgervader speelde het spelletje mee; voor de politie en brandweer was het een goed idee. Of de kleumende ouders en de bibberende kinderen er iets van begrepen, dat mocht niet hinderen. Hagel en regen, koude en wind, maar ondanks dat was toch menig kind in de ban van die man, de goede Sint.
+ Helaas stond Crescendo een eind uit de buurt, hoewel zij toch echt voor de Sint was ingehuurd. Het zingen mislukte want er was geen harmonie en de burgemeester deed wel zijn best maar kreeg het niet onder de knie. Het weer zat niet mee en de Goedheiligman sprak slechts over kleurplaten en dat was het dan. De Pieten strooiden hun pepernoten rond en zoals gewoonlijk viel er weer veel op de grond.
+ De rijtoer bleef noodgedwongen aan de oostkant van Muiden waardoor de Mariahoeve kon genieten van Crescendo-geluiden. De tocht eindigde bij de Kazerne in de zaal. De kleine kinderen waren er natuurlijk allemaal. Wie goed meedeed en had opgelet heeft op zaterdagavond waarschijnlijk zijn schoen neergezet. En iedereen die dat niet deed heeft zichzelf te kort gedaan, dus volgt hieruit: Wie de schoen past trekt hem aan.
+ Zo, nu even gewoon, zonder rijm. De restauratie van de Groote Zeesluis is inmiddels in de volgende fase. De beide damwanden zijn zo goed als klaar. Tussen de noordelijke wanden wordt nu klei gestort. Als de beide wanden helemaal af zijn kan men beginnen met het wegpompen van het water. De druk van buitenaf zal enorm toenemen als er geen tegendruk meer is in de sluiskolken. De dubbele damwanden moeten hiertegen bestand zijn. Er is zelfs een extra waterkering gemaakt op de kade ten noorden van de sluis. Met grote zandzakken heeft men als het ware de damwanden doorgetrokken tot aan de Beer. Het lijkt wat overdreven, want de laatste overstroming in Muiden was in 1916, maar DWR neemt geen risico.
+ In geval van nood kunnen er snel zandzakken in de openingen van de Beer gelegd worden. Volgens een recent onderzoek is er in de komende honderd jaar op sommige plaatsen een bodemdaling van 40 cm te verwachten. Als je daar de verwachte stijging van de zeespiegel bij optelt is het opeens allemaal niet meer zo onwaarschijnlijk dat er ooit weer een dreigende overstroming zou kunnen zijn in Muiden.
+ De groene container ten zuiden van de oprit van de noodbrug was na de vorige gastkeutelsaflevering opeens verdwenen. Het uitzicht was direct een stuk beter. Helaas is er inmiddels weer een andere, blauwe, container geplaatst, die ook weer het uitzicht belemmert. Langzaam rijden dus, al was het maar vanwege het slipgevaar. De noodbrug kan namelijk snel spiegelglad worden ondervond menig cafébezoeker zaterdagavond laat. Gelukkig werd er zondags gestrooid.
+ Misschien is dat iets voor een reclamefolder van die nieuwe makelaars in Muiden: Vuurtoren en Koudijs. Kan de een de verlichting verbeteren en de ander zout strooien.
+ Inmiddels is het 27 november, een week later. De gastkeutels hebben zich in de loop van de afgelopen dagen enigszins opgehoopt door tijdgebrek. Sommige berichten zijn al wat achterhaald, maar andere zijn nog even actueel. De sluis wordt drooggepompt, drie weken nadat dit volgens de planning al had moeten gebeuren. Op zaterdag bleek dat de kolken die de dag daarvoor al bijna droog stonden weer waren volgelopen. Met veel moeite is vrijdags het lek in de damwand aan de zuidkant gedicht, maar staand op de noodbrug is te zien hoe in de oostkolk het water opborrelt. Wellicht is er een lek in de vloer van de sluis. De kleine sluisdeuren zijn trouwens begin deze week verwijderd.
+ Op donderdag 2 december is er in de Kazerne 's avond gelegenheid om met het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) te praten over een zogenaamd watergebiedsplan, waarin het waterpeil, de waterkwaliteit en het planten- en dierenleven centraal staan. Jan Meester, de agrarier die jarenlang het oude gemaal in de Noordpolder beheerde, vertelde uw Middelbare Muier onlangs een mooi verhaal over de vroegere verhoudingen tussen de Muidenaren en het waterschap.
+ In 1963 stond er al dagenlang een sterke noordoostenwind. In die tijd loosde de Vecht nog gewoon, zoals het eeuwenlang is geweest, haar overtollige water op de boezem van het IJsselmeer, voorheen de Zuiderzee. Het probleem was echter dat de Groote Zeesluis niet kon spuien als de wind en de waterstand aan de noordkant van de sluis ongunstig waren. De deuren werden dichtgedrukt en het water hoopte zich op in de Vecht. Als noodmaatregel loosde men dan op de Naardertrekvaart, via de Keetpoortsluis. Zo ook in de bewuste periode in 1963. Het duurde echter al te lang, waardoor de waterstand in de trekvaart zo hoog steeg dat de landerijen in de Noordpolder onderliepen. Het water liep over de Noordpolderkade en er kon door het gemaal niet geloosd worden. Er werden zandzakken aangevoerd, maar niets hielp.
+ Wat de situatie gecompliceerd maakte, was dat het waterbeheer toen nog verdeeld was over drie instanties: Het Hoogheemraadschap Zeeburg en Diemerdijk aan de westkant van Muiden, het Hoogheemraadschap van de Zeedijk beoosten Muiden en de Directie van de Groote Zeesluis. De Vecht vormde de waterscheiding tussen de verschillende instanties. Toen het water de boeren in de Noordpolder tot de lippen stond weigerde het Hoogheemraadschap Zeeburg om via de Weesperpoortsluis, bij het zogenaamde Kippenbruggetje, te spuien, terwijl het water achter de sluis maar liefst 40 cm lager stond. Er dreigde een opstand. In het Witte Huis in de polder, dat toen nog het kantoor van het Hoogheemraadschap van de Zeedijk beoosten Muiden was, verzamelden de boze boeren zich 's avonds voor een actievergadering. Men smeedde plannen om de Weesperpoortsluis eigenhandig open te zetten en zo het water via de Amsterdamse- trekvaart weg te laten vloeien naar het Amsterdam-Rijnkanaal en via het IJ en het Noordzeekanaal naar de sluizen van IJmuiden. Men was nog druk aan het vergaderen toen Jan Meester even naar buiten ging en opeens merkte dat de wind draaide. Opgewonden rende hij weer naar binnen en riep: "Jongens de wind draait!" Inderdaad draaide de wind even later naar het zuidwesten en de deuren van de Groote Zeesluis openden zich. De watermassa stortte zich met veel geweld door de kolken en je zag het peil dalen. Opgelucht haalde iedereen adem. De boerenopstand was op het nippertje voorkomen.
+ Toch was deze situatie niet uniek. Het kwam in die tijd vaker voor dat de afwatering van de Vecht niet voldoende was, zodat er problemen ontstonden langs de rivier. Al in de jaren twintig van de vorige eeuw kwam het geregeld voor dat er wateroverlast was. Hierop besloot men een gemaal te bouwen op de Groote Zeesluis in Muiden, dat in geval van nood het water van de Vecht over de Sluisdeuren heen kon tillen en zo overstromingen voorkomen. In 1930 bouwde ingenieur Anton Mussert (de latere NSB-leider) in opdracht van Rijkswaterstaat een groot gemaal aan de westkant van de sluis. Twee enorme buizen maalden het water uit de west- en middenkolk, die door middel van een opening met elkaar verbonden waren. Het machinegebouw stond bovenop de westkolk. Het gemaal heeft maar enkele keren dienst gedaan, want door de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 kwam er verbetering in de afwatering. Ook was er geen eb en vloed meer. In 1941 werd het gemaal weer afgebroken.
+ Desondanks waren er eind jaren zestig serieuze plannen om een nieuw gemaal te bouwen in Muiden. Men wilde dit combineren met een grootscheepse sanering van de vesting Muiden; het zogenaamde plan Dingemans:
Deze keer wilde men zelfs een geheel nieuwe sluis bouwen "volgens de Keulse Conventie" gekoppeld aan een in- en uitwatergemaal van grote capaciteit. "Ten behoeve van de bouw en het onderhoud van dit gemaal is het noodzakelijk dat de bebouwing aan de zuidzijde van de Sluisstraat en aan de oostzijde van de Weesperstraat tot nr. 27 wordt geamoveerd (=gesloopt)" stond er in de plannen.
+ Bovendien stond er te lezen dat er een 9 meter brede rijbaan dwars door Muiden moest komen. Het tracee Naarderstraat – Sluisstraat – Amsterdamsestraat moest ruim baan maken voor het verkeer. Hiervoor wilde men alles slopen dat in de weg stond: van de Klensput ("het neo-klassieke commieshuisje") tot en met Ome Ko (de "Gooyse Boer") moest alles wijken. Gelukkig ging het hele plan niet door. Wel werden de stadswallen opgeknapt en opengesteld en op de plaats van de zoutfabriek van Bouvy werd een fraaie nieuwe woonwijk gebouwd.
Voor wie meer wil weten over deze interessante periode kan er contact opgenomen worden met de schrijver van deze rubriek.
