terug naar het overzicht
'DE DIGITALE SLUIZ'

De poorten van Muiden


aflevering 37 van 6-februari-2003

Soms ligt de historie in Muiden letterlijk op straat,

maar men loopt er met een boog om heen. Op woensdag 22 januari 2003 legde een graafmachine in de Naarderstraat de vermoedelijke resten bloot van de vroegere Naarderpoort.

Blijkbaar had niemand daar rekening mee gehouden, terwijl het toch bekend mag worden verondersteld dat Muiden, zoals het een echte stad betaamd, ooit meerdere stadspoorten had. De Geuzenpoort bijvoorbeeld, aan het eind van de Herengracht-Zuid, ter hoogte van de scherpe bocht naar links, staat al vermeld op de kaart die Jacob van Deventer omstreeks 1560 van Muiden maakte. Er staan nu op deze plek huizen van de Bouvywijk. In de negentiende eeuw werd de Geuzenpoort vervangen door de Keetpoort, toen de vesting werd uitgebreid en gemoderniseerd.

In de tijd van Van Deventer was er ook een Molenpoort aan het eind van de Weesperstraat en de Singelstraat. Onlangs werden bij het plaatsen van een ondergrondse afvalcontainer nog resten van deze poort aangetroffen. Helaas werd hieraan geen aandacht besteed door de gemeente. Ook de Molenpoort werd in de negentiende eeuw vervangen door een andere poort; de Weesperpoort bij het ravelijn in de vestinggracht.

Bij rioleringswerkzaamheden op de hoek van de Singelstraat en de Amsterdamsestraat zou men waarschijnlijk ook resten kunnen aantreffen van de eerste Amsterdamsepoort. Deze lag hier in 1560, toen van Jacob Deventer zijn kaart van Muiden tekende. Langs de Singelstraat liep indertijd een gracht van 10 à15 meter breed. Er was een bruggetje ter hoogte van de winkel van Van Kooy. De gracht liep door tot aan de dijk, waar hij aansloot op de Vecht.

Bij de Hoek van de Wijde Steeg en de Zeestraat was de Kijkuitpoort, met eveneens een bruggetje over de gracht. Er liep een weggetje van hier naar de Zeedijk, waarover de route naar Amsterdam ging. Men kon hier op de uitkijk staan voor wie de vesting naderde.

Aan de overkant van de Vecht, waar nu de zogenaamde halve maan is in de Beer, bevond zich de Spaekenburgerpoort. Dit deel van Muiden vormde en vormt de weg naar het Muiderslot en werd tot ver in de negentiende eeuw Spakenburg genoemd. Bij de bouw van de nieuwe appartementen achter de voormalige Openbare School op de Ossenmarkt werden resten aangetroffen van muren en fundamenten, maar ook hier gold het motto: Gauw wegwerken en zand erover.

Terug naar de Naarderpoort, die stond op de plek waar nu de ingang van de straat naar de Kazerne is. In de atlas van Blaeu, uit circa 1650, staat een plattegrond van Muiden afgebeeld. Daarop is een poort te zien die bestaat uit twee steunpunten met een schuin dak erop. Op een prent uit 1721 van de "Poort naar Naarden" is het dak van het poortgebouw geheel verdwenen Er staan twee afzonderlijke, massief ogende gebouwen, aan weerskanten van de straat. Gezien de afmetingen van de daarachter getekende huizen zouden de beide gebouwen ongeveer zes meter lang, vier meter breed en vier meter hoog kunnen zijn geweest.
Voor de poort lag een platte houten brug, ter hoogte van waar nu snackbar De Loper staat. Toen de vesting in de jaren 1874-1876 grondig werd uitgebreid en gemoderniseerd, dempte men de oude gracht, bouwde het Muizenfort en de Kazerne en groef een nieuwe gracht op vijftig meter afstand van de oude plek.

Wanneer de Naarderpoort precies is afgebroken is niet bekend, maar de naam leeft voort tot op de dag van vandaag. Voordat de naam 'Vestingplein' in het begin van de jaren negentig is ingevoerd, stond de driehoek Naarderstraat-Noordpolderbrug-Naarderpoortbrug gewoon bekend als De Naarderpoort. Hier stonden in de jaren voor de oorlog zigeuners met hun woonwagens, hier parkeerde carosseriefabriek Broshuis zijn aanhangwagens en hier werden feesten en optochten gehouden.

In 1953 werden de stadspoorten van hout nagebouwd en geplaatst op de historische plekken, waaronder de bewuste plek in de Naarderstraat. Ook in 1978, bij de viering van 1025 jaar Muiden, heeft men dit gedaan. Nu we dit jaar, in 2003, gaan vieren dat Muiden 1050 jaar bestaat, zou het leuk zijn geweest om opnieuw de stadspoorten te plaatsen op de historische plekken. In plaats daarvan moest echter het fundament van een deel van de originele Naarderpoort wijken voor een rioolbuis. Deze kon niet omgeleid worden en archeologisch onderzoek mocht niet te lang duren, want "iedere dag uitstel kostte handenvol geld" om met een bekende wethouder van Muiden te spreken.

Jammer, een gemiste kans. Wil men dit verzuim alsnog goedmaken, dan kan men beginnen met het blootleggen van het andere deel van de voormalige poort. Dit ligt namelijk waarschijnlijk nog ongeschonden onder het grasveldje aan de overkant van de Naarderstraat. Het zou het verlies van de andere helft nog enigszins goedmaken.

GK


terug naar het overzicht

U kunt uw bijdrage zenden of opmerkingen kwijt door op de onderstaande envelop te klikken
U belandt dan op ons reactie formulier: