Uit de Gooi- en Eemlander van 20 november 2001
Gemeenten aan handen en voeten gebonden door projectontwikkelaars
door Tamar de Vries
WEESP, MUIDEN - De gemeenten Weesp en Muiden zijn koortsachtig aan het werk om samen met het gewest Gooi en Vechtstreek een 'gebiedsvisie' op te stellen voor de Bloemendalerpolder. Dat doen zij op verzoek van de provincie die een nieuw streekplan in voorbereiding heeft.
Woningbouw in de Bloemendalerpolder gaat veel bewoners van de Vechtstreek aan het hart.
Velen - en niet alleen de natuurliefhebbers - zouden het jammer vinden als het weidse open gebied verdwijnt en er duizenden woningen, kantoren, een aquaduct en een verlegd snelwegtracé voor in de plaats komen. Maar zoals de zaken er nu voor staan zijnde voorbereidingen in volle gang. De gebiedsvisie die nu opgesteld wordt, is een voorloper van een stukje streekplan. De gebiedsvisie moet uiteindelijk leiden tot een structuurplan. Dat is een plan dat gemeenten gezamenlijk kunnen opstellen en dat later in
een streekplan wordt opgenomen. In een structuurplan kunnen gemeenten op hoofdlijnen vastleggen wat de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van een bepaald gebied moet zijn. Haast is geboden bij de totstandkoming van de gebiedsvisie, want de provincie wil het streekplan in februari 2002 klaar hebben. De provincie NoordHolland heeft bij monde van gedeputeerde Henry Meijdam aan Muiden en Weesp laten weten dat de gebiedsvisie "snel maar zorgvuldig" vervaardigd moet worden. Volgens wethouder ruimtelijke ordening van Muiden, Cees Leupen, zijn Muiden en Weesp op het moment bezig met de opstelling van de hoofduitgangspunten.
Vooroverleg
Zodra er een streekplan ligt, kan voor de Bloemendalerpolder een bestemmingsplan worden opgesteld. Het huidige bestemmingsplan Landelijk Gebied staat geen bebouwing toe. Tussen de vaststelling van het streekplan en de totstandkoming van het bestemmingsplan zit een fase die in het jargon van de ruimtelijke ordening 'minnelijk vooroverleg' wordt genoemd. In deze fase gaan burgemeester en wethouders met projectontwikkelaars en grondeigenaren om de tafel zitten om te bespreken wat waar precies moet komen. Waar komende kantoren, waarde woningen? En waar - in het geval van Muiden - komt het aquaduct te liggen, hoeveel woningen komen er op het oude Al-tracé enzovoort.
Op de fase van het minnelijke vooroverleg hebben burgers geen invloed. Ze weten vaak niets eens dat het plaatsvindt Op het moment dat er een plan ligt waar projectontwikkelaars en b en w mee kunnen leven, wordt door een extern bureau bekeken of het plan betaalbaar is. Zo'n extern bureau beoordeelt het plan ook op landschappelijke en stedenbouwkundige mérites, maar veelal is het plan dat de voorkeur van de bestuurders en projectontwikkelaars geniet, precies financieel haalbaar.
Na dit vooroverleg wordt het plan verpakt in een voorstel van burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad. Ook kunnen de burgers nu inspreken. Vaak valt er niet veel aan het voorstel te veranderen. Er is stug over onderhandeld en onderhandelingen betekenen geven en nemen. De projectontwikkelaars hebben grond gekocht en willen bouwen, dus geld verdienen. Ook de gemeenteraadsfracties van de politieke partijen kunnen weinig veranderen. De leden van de commissie ruimtelijke ordening zijn gedurende het onderhandelingsproces steeds vertrouwelijk geïnformeerd over de stand van zaken. Ook zij zijn met handen en voeten gebonden aan het eindresultaat.
Gemiste kans
Van de Bloemendalerpolder is bekend dat veel grond daar niet in handen is van de plannenmakende gemeenten. Een flink aantal boeren heeft in de afgelopen jaren hun boerderij en landerijen verkocht aan projectontwikkelaars. Dat is zowel op het Weesper als op het Mulder gedeelte het gevaL Dat betekent dat de gemeenten Muiden en Weesp aan handen en voeten gebonden zijn, omdat zij niet zelf eigenaar zijn van de grond.
Het is een gemiste kans te noemen dat de gemeenten in het verleden geen gebruik hebben gemaakt van het voorkeursrecht. Voorkeursrecht is een belangrijk instrument voor grondverwerving. Voorkeursrecht is niet - zoals onteigening - een manier tot gedwongen eigendomsoverdracht Het beperkt slechts de beschikkingsbevoegdheid van de grondeigenaar. Dat houdt in dat de gemeente boerenland aankoopt met de bedoeling er later woningen te bouwen. Tot de verandering van het bestemmingsplan kan de boer gewoon verder boeren.
Ook heeft de gemeente nooit een onderhandelaar op pad gestuurd die de boeren in de polder pakweg tien gulden méér per vierkante meter biedt dan de gangbare prijs voor agrarische grond, om aldus meer gemeentegrond te verwerven. Alles bij elkaar is het cru te moeten constateren dat juist in de periode dat er gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden - maart 2002 - het streekplan klaar is en de projectontwikkelaars op bezoek komen in Muiden en Weesp. De fase van het minnelijke vooroverleg onttrekt zich aan democratische controle. Het zou Muiden en Weesp sieren als zij het plan voor bebouwing van de Bloemendalerpolder over de verkiezingen heen zouden tillen. Dan gaande verkiezingen straks echt ergens over.