Het Ontwerp van Gunnar Daan

Al maanden lang liggen deze plannen bij de gemeente. Al jarenlang wordt in zake de woonbestemming van het Schoutenterrein oeverloos rondgedobbeerd door diezelfde gemeente, zegt Ad van der Vliet. Reden om, namens Ad, de plannen aan u te presenteren en u om een mening te vragen. Die wij zullen doorgeven aan Ad, en de gemeente. Want als er niet heel gauw iets gebeurt, zoekt Ad een koper voor zijn terrein. En gaat dit moois niet door, zegt hij.

Herontwikkeling Van der Vliet locatie Muiden

Inleiding

Op 24 juni jongstleden werd aan het gemeentenbestuur van Muiden een presentatie gegeven van een visie op de toekomstige ontwikkeling van de zgn. Van der Vliet locatie, een voormalige werf tussen de Vecht en de Hellingstraat in de historische kern van Muiden. De visie werd geïllustreerd aan de hand van twee schetsplannen die beide weer uit een aantal onderdelen bestaan. In deze tekst worden die plannen schriftelijk toegelicht.

Voorgeschiedenis

Eerder werden op 10.12.2002 door collega Cees Nagelkerke en GDA globale visiepresentaties gegeven, waarna ons het opstellen van een voorlopig stedenbouwkundig ontwerp werd opgedragen. Voorafgaand aan het ontwerpwerk werd de stedenbouwkundige visie die eerder door Grontmij in opdracht van de gemeente voor dit gebied werd opgesteld bestudeerd, en uiteraard de situatie ter plekke verkend. Ook in een gezelschap van door dhr. Van der Vliet genodigde Muidenaren werden onze ideeën gepresenteerd. Diverse reacties werden vervolgens in de planontwikkeling verwerkt.

Randvoorwaarden

- Bouwprogramma
Het globaal programma van eisen dat door onze opdrachtgever werd geformuleerd omvat een 50-tal appartementen (bij voorkeur met royale maat) en grondgebonden woningen, een kantoor voor de fa. Van der Vliet met enkele ligplaatsen alsook ligplaatsen voor de nieuwe bewoners en een parkeergarage voor ca. 100 auto's.
- Stedenbouwkundige visie Grontmij d.d. 6-nov-2000
De studie van Grontmij is in eerste instantie als leidraad gehanteerd. Deze heeft in grote lijn onze instemming. Op onderdelen verschillen wij echter van mening. Terwijl Grontmij het karakter van het gebied spiegelt aan dat van de groene achtertuinen ten zuidwesten van de Sluis staan wij handhaving van de steenachtige werfsfeer voor. Een door ons voorgestelde 'Brandaris' op de noordkop van het bouwblok tussen Hellingstraat en Zeestraat is volgens Grontmij ondenkbaar. Waar wij voorstander zijn van enkele bouwvolumes die een directe betrekking met bet water aangaan bewaart het Grontmijplan overal afstand. In ons plan wordt de lange gevel van de bestaande hal aan de Hellingstraat opnieuw gerealiseerd waar Grontmij een serie kleine panden voorstelt. Helaas is het door de privatisering van een kavel op de zuidkop van de Van der Vliet locatie niet meer mogelijk om een openbare wandeling langs de Vecht op de sluis aan te vangen.
Een onderhoud met dhr. Bargeman op 9 mei 2003 heeft helderheid verschaft over de interpretatie van bet nog zeer globale Grontmijplan.
- Dijktracé
Het tracé van de IJsselmeerdijk valt deels samen met de oostelijke rooilijn van de Hellingstraat en verloopt via een getrapte vorm langs bestaande erfgrenzen naar de westzijde van de sluis. Overleg met de DWR heeft geleerd dat in principe een verlegging van bet tracé naar de Vechtoever wenselijk lijkt voor de helderheid van het tracéverloop, voor het zoveel mogelijk onbebouwd laten van het tracé en voor bet binnendijks houden van bebouwing. Voorlopig wordt uitgegaan van een dergelijke verlegging zoals op tekening is aangegeven. Ruimten beneden maaiveld dienen even ver van het tracé verwijderd te blijven als zij diep zijn.
- Hinderwet
De noordelijke belending wordt gevormd door de loods van de fa. Dolman. Dit bedrijf functioneert met een hinderwetvergunning die grenzen stelt aan geluidgevoelige (woon-)functies in de directe omgeving. De in het Grontmijstudie aangegeven 30-meter grens heeft volgens informatie van de gemeente geen solide onderzoeksbasis. Niettemin is in de schetsen deze zone aangehouden.
- Grondvervuiling
In de plannen wordt uitgegaan van een gesloten grondhuishouding

Ontwerppremissen

De betrokkenheid tussen de locatie en de Vecht in tact houden. Dat wit zeggen: bet water blijven gebruiken, oriëntatie op bet water maximaliseren, kaden niet volledig privatiseren, ligplaatsen creëren.
Het profiel van de Hellingstraat bestendigen en doorgaand verkeer voorkomen.
Voortborduren op bet werfkarakter, in contrast met de overige woonbebouwing in Muiden.
Variatie in bouwtypologie introduceren met verwijzing naar de historische typen: de loodsen aan bet water, de boogkap boven de helling, de zadel- en schilddaken aan de straten.
Behoud of renovatie ook van markante bestaande panden. Handhaving van de grote schaalverschillen in de typologie.
Toepassing van traditionele materialen en bouwdelen waar dit zonder historicisme mogelijk is. Verwantschap zoeken met de historische context maar op eigentijdse wijze.
Openbare toegang (ook voor politie/brandweer/ambulance) van de kade.
Markering van de grens van de kom van Muiden waar deze de groene zeedijk ontmoet.
Auto-ontsluiting van bet gebied via de Zeestraat en in de toekomst wellicht via bet Muiden-chemie-terrein vanuit het noordwesten.

Ontwerpen

De beide gepresenteerde plannen komen sterk overeen. De perspectiefschetsen die de plannen begeleiden dateren uit bet beginstadium van de planontwikkeling maar zijn qua sfeer en ontwerpintentie zelfs van toepassing op beide voorliggende schetsplannen. Feitelijk is bet zo dat in de plantekeningen plan 1 ons voorkeursplan wordt weergegeven terwijl met de plantekeningen plan 2 gepoogd wordt een compromis te zoeken met de opvattingen van de stedenbouwkundig adviseur en met van anderen opgevangen kritische kanttekeningen. Beide plannen zijn ook in maquettevorm gepresenteerd.

Plan 1

Klik hier voor een plattegrond. U kunt tussen de plattegrond en de tekst heen en weer klikken.

Een parkeergarage met ca. 109 parkeerplaatsen en de nodige bergingen is gesitueerd langs de Hellingstraat en op de kop van het bouwblok Zeestr./Hellingstr. De ontsluiting vindt plaats met een dubbele helling vanaf de Zeestraat. Het peil ligt op ±1 ,5m onder straatniveau. Alle bovenliggende woningen en bedrijfsfuncties zijn vanuit de garage toegankelijk. Ten opzichte van de noordelijke erfgrens is 6m afstand bewaard t.b.v. bet dijkraden.

Boven maaiveld is een reeks van gebouwen te onderscheiden:

Woningen 1 en 2 staan als sluitstuk van de bestaande gevelwand in de lichtverspringende rooilijn van de Zeestraat oostwand. Ze gaan iets hoger op dan hun buren als opmaat naar de 'Brandaris'. Gemetselde gevels donkerrood met raamperforaties in klassieke verhoudingen; steile pannendaken met hoger opgetrokken kopgevels. Kelderontsluiting mogelijk. Voorhuis bgg 1,5 laag hoog geeft aansluiting op bet groene binnenpleintje op het garagedak (+1 ,5m')

Woningen 3 en 4 zijn grondgebonden woningen over 2 lagen aan weerszijden van het traphuis dat de bovengelegen appartementen 5 t.e.m.9 bedient. Deze toren kijkt uit op west/noord/oost en dus niet op de achtertuinen van de buren. Hij is bedoeld als voorpost van de stad, duidelijk herkenbaar vanaf het meer zonder te concurreren met bet kasteel. Een verrijking van de typologie en een prachtige woonpiek. De bekroning zou moeten herinneren aan een vuurtoren, transparant en ijl, terwijl de schacht juist solide zou moeten zijn. Vandaar de toelopende vorm.

Woningen 10 t/m 13 staan aan het eind van de Hellingstraat waar deze via een brede trap voetgangergebied wordt op het dak van de garage (+1,5m). Typologisch horen deze bij het basismateriaal waaruit de oude kern van Muiden is opgebouwd: traditionele eenvoud en materialisering.
Appartementen nrs. 14 t/m 27. Samen een woonblok dat geïnspireerd is op de scheepsbouwloods die er nu nog staat. Een stoer driebeukig maar verder ongeleed volume. Wellicht uitgevoerd met een uitwendig zichtbaar stalen grid met gemetselde velden. Metalen dak. Geen aangehangen balkons maar afsluitbare loggia's om het volume 'heel te houden' en om de buitenruimten ook 's winters te benutten. Aan de Hellingstraat wordt het basement van dit gebouw gevormd door een gevelwand, geïnspireerd op de bestaande lage fabrieksgevel met boogramen, met glasdak waarachter goed bezonde wintertuinen voor de appartementen 14 en 15.

Trap aan het einde van de Hellingstraat

De rijwoningen 28 t/m 34 vormen vanuit de Hellingstraat gezien een voortzetting van dit basement. Achter de westgevel liggen ook hier wintertuinen en trappen naar P-kelder en woningen. Dit zijn grondgebonden woningen op het kelderdak. Groene privéterrassen aan de Vechtzijde aansluitend aan een verhoogd plein met enkele bomen, kunstwerken en herinneringen aan het werfverleden.
Het appartementengebouw 35 t/m 48 is typologisch verwant aan 14 t/m 27 maar een laag lager en van een heel andere architectuur, bijvoorbeeld in hout en pleisterwerk. Het gebouw komt in het perspectief van de Hellingstraat duidelijk in beeld boven het basement dat het historische profiel herbouwt, maar kan wellicht toch sterker teruggerooid worden op de bovenste lagen.
Een nieuwe poort ten noorden van het VdVlietkantoor maakt een rondwandeling of rondrit mogelijk langs de kade.
Het voormatige Van der Vlietkantoor blijft en behoudt zijn relatie met het water via een diepe achtertuin. Naar een nieuwe functie wordt gezocht.
De bestaande poort geeft toegang tot drie woningen nrs. 49 t/m 51 onder een gebogen kap laag aan het water met drijvend terras. Hier wordt de betrekking met het water even verhevigd. De kap herinnert aan een historisch werfbeeld. Garages kunnen in de tuin gerealiseerd worden.
Het pand te zuiden van het kantoor kan herbouwd worden met gelijkvormige gevels maar wat grotere diepte (woningen 52 en 53). Wellicht met een theepaviljoen in de tuin.
In de geluidszone aan de noordkant zou een verzamelgebouw voor watersport-geliëerde bedrijven (waaronder de scheepsmakelaardij) (wellicht ook met horeca?) ontwikkeld kunnen worden. De koppen zouden een panoramische uitwerking moeten krijgen en het geheel een paviljoenachtige uitstraling
Hellingen zorgen voor auto- en rolstoeltoegankelijkheid van de erven en kaden. De materialisering van het buitengebied vraagt o.i. om een stoere uitstraling van baksteen, beton en natuursteen (basalttalud) met in contrast daarmee een inrichting en uitrusting (banken, lantaarns, hekken) die uit eenvoudig smeedwerk zou kunnen bestaan.

Plan 2

Dit 'compromis'plan vormt een poging om op een aantal punten tegemoet te komen aan gehoorde kritiek.

Klik hier voor een plattegrond. U kunt tussen de plattegrond en de tekst heen en weer klikken.

Het blokje van drie woningen achter het Van der Vlietkantoor, dat als te groot werd ervaren, is verkleind, maar daarmee is ook de beeldrelatie met een oude hellingkap verloren gegaan.
Een appartementengebouw (nrs.34 t/m 47) is losgekoppeld van de straatwand. Gepoogd is om met de ronde vorm het uitzichtvaan de woningen langs de straat niet te frustreren. De ei-vorm werkt echter vervreemdend.
De 'Brandaris is gesloopt. Deze hoek van het plan vraagt nu minder aandacht maar heeft ook evenredig minder betekenis.

Conclusie

Sedert een klein jaar zijn wij nu betrokken bij de ontwikkeling van dit uitzonderlijk kansrijke gebied. Kansrijk vanwege de historie van deze zeehaven, de bijzondere ligging aan de Vecht, in het monumentale stadsgezicht van Muiden, vlakbij Amsterdam. In die periode zijn wij steeds meen overtuigd geraakt van de eerste bijna instinctieve benadering van de opgave: kiezen voor een diversiteit van architectonische elementen die samen ook weer een reeks van stedelijke ruimten vormen, straten, stegen, pleintjes, kaden, hofjes, daar bij steeds zoekend naar middelen die zowel een eigentijdse component als een historische referentie meebrengen. In het vervolgproces hopen wij die benadering verder te ontwikkelen.

terug naar het overzicht

U kunt uw bijdrage zenden of opmerkingen kwijt door op de onderstaande envelop te klikken
U belandt dan op ons reactie formulier: