terug naar "alles over het KNSF-terrein"
23-april-2004

De Parasiet

Het blad 'Quote' magazine schreef een artikel over de KNSF-baas Rolf Visser. 'De een zijn verlies is de ander zijn winst.' Hoe deze briljante investeerder rijk werd, en zich verder wenst te verrijken in Muiden.

Overgenomen uit 'Quote' magazine van april 2004, door Jurjen van de Pol

Joep van den Nieuwenhuyzen:
'Hij heeft zijn kapitaal niet van huis uit meegekregen, hij heeft het echt zelf verdiend'
Professor Jan Bunt:
'Ik vond het heel bijzonder dat een man met zijn succes op een bepaald moment bij me kwam en wilde promoveren'
Een voormalig zakenpartner:
'Rolf let scherp op de eigendomsverhoudingen, hij moet altijd meerderheidsaandeelhouder zijn'
Rolf Visser over zichzelf:
'Overnemers spelen in de ontwikkeling van de economie een even belangrijke rol als parasieten in de ontwikkeling van de natuur.'

Hij probeerde van de Koninklijke Nederlandsche Springstoffen Fabriek een hippe dotcom-investeerder te maken en kaapte voor zijn tennisbaan een stuk gemeentegrond weg. Het verhaal achter Rolf Visser, de mystery man onder de Nederlandse informal investors. 'De een zijn verlies is de ander zijn winst.'

Aan het oog ontrokken door een hoge coniferenheg ligt aan de Vecht al bijna vier eeuwen de buitenplaats Queekhoven. Het goud-zwarte hek is gesloten voor het publiek sinds Rolf Visser er in 2001 zijn intrek heeft genomen. Natuurminners uit de omgeving vinden het jammer, een stukje wandelen over de paden aan de oevers van de Vecht is er niet meer bij. De vermogende 43-jarige investeerder (Quote 500: 198) die op zomerse dagen vanuit zijn cabrio het toegangshek opent, houdt de buitenwereld graag op veilige afstand. De koepelkamer aan de achterzijde van het huis geeft een prachtige uitzicht op de tweehonderd jaar oude slingervijver vol graskarpers. De uitgestrekte gronden rondom het vroeg-achttiende-eeuwse huis, de orangerie en het koetshuis herbergen zeldzame, eeuwenoude bomen en sinds kort ook een tennisbaan: Visser heeft zich gesetteld.
Na België en Curaçao, waar hij nog altijd een pied-à-terre heeft, is het krappe Nederland weer even wennen voor de succesvolle Visser. De jonge investeerder is wars van uiterlijk vertoon en speelt zelfs geen golf. Hij is erin geslaagd zijn privé-leven hermetisch af te sluiten van zijn zakelijke bestaan. Bekenden, zowel zakelijk als privé, vallen stil als zijn naam valt. Het lijkt erop dat Visser met zijn vrouw en drie kinderen in de beslotenheid van de voormalige kostschool Queekhoven voorlopig een eindpunt heeft gevonden. Hiervandaan is het niet ver naar zijn kantoor in Ouderkerk aan de Amstel. Maar de burelen van zijn grootste verovering, de Koninklijke Nederlandsche Springstoffen Fabriek (KNSF), zijn niet meer dan een uitvalsbasis voor een van Neerlands succesvolste jonge investeerders.

Geld toe
Het overnemen van bedrijven houdt hem al twintig jaar bezig. Na het afronden van het gymnasium maakt Rolf op twintigjarige leeftijd als economiestudent zijn entree in het studentenleven bij het Rotterdamsch Studenten Corps. Terwijl zijn jaargenoten zich op sociëteit Hermes volledig aan het verenigingsleven overgeven, blokt Rolf voor zijn makelaardijexamen. Hij mag zich nog voor het einde van zijn studententijd gediplomeerd NVM-makelaar noemen. Al tijdens zijn studie is hij druk bezig met zijn toekomst en een carrière in het vastgoed lonkt. Studiegenoten noemen hem een 'scherp analyticus'. In 1985 studeert Visser af als bedrijfseconoom. Het is geen rooskleurige tijd, Lubbers haalt de nationale broekriem aan en Het Journaal opent bijna elk avond met onheilstijdingen over massaontslagen en kwakkelende bedrijven.
Visser verruilt zijn Rotterdamse studentenhuis voor een benedenwoning aan het statige Amsterdamse Sarphatipark en wordt kantoorjongste bij het adviesbureau Twynstra Gudde. Maar na een jaar houdt de 26-jarige consultant het er voor gezien en begint hij voor zichzelf. Met een startkapitaal van 200.000 gulden richt hij de Visser Consultancy Group op en als zelfstandig consultant stort hij zich op de adviesmarkt. Met studievriend Bart Hartman richt hij verder de beleggingsmaatschappij Hartman & Visser op om hun zakelijke vermogens te beheren. Het startkapitaal sprokkelen de heren samen bij elkaar. 'Hij heeft zijn kapitaal niet van huis uit meegekregen, hij heeft het echt zelf verdiend', zegt collega-overnemer Joep van den Nieuwenhuyzen.
Ondanks, of juist dankzij de malaise gaan de zaken goed. Na een jaar als zelfstandig adviseur heeft Visser het eigen vermogen van zijn bv opgekrikt van 129.466 naar 701.221 gulden. De kennismaking met turnaround-management bevalt goed; na een reorganisatie doet hij ondernemingen met winst van de hand. De ontluikende liefde voor het opkopen en omvormen van bedrijven breekt door bij de jonge investeerder: 'Ik merkte toen dat ik meer aardigheid in transactiegerichte activiteiten heb', zei Visser zes jaar geleden in de Volkskrant. 'Visser was heel verbaasd dat hij zo'n succes had met het overnemen van bedrijven', merkt een bekende uit die tijd op.
'Hij is er ingerold met zijn eerste grote succes', zegt professor Jan Bunt, bij wie Visser in 1999 aan de Erasmus Universiteit promoveerde. 'Voor die eerste overnames heeft hij niet veel betaald. Ondernemingen met een moederbedrijf willen vaak van het dochterbedrijf af. Dan neemt het moederbedrijf genoegen met een relatief lage overnamesom, ik geloof dat Visser zelfs wel eens geld toe heeft gekregen.' Voor de overname van slecht renderende staatsbedrijven zoals Verolme Elektra betaalde Visser niet veel meer dan een symbolisch bedrag. 'Maar bij de overname van oude staatsbedrijven krijg je niets voor niets geld toe', zegt Van den Nieuwenhuyzen. 'Dat heeft hij een aantal malen uitstekend gedaan.'
De jonge bedrijfseconoom heeft een voorkeur voor middelgrote technische bedrijven met een slecht management. 'Dat kan ik al snel beter doen', redeneert hij volgens Bunt. De voorkeur voor ondernemingen met korte lijnen past bij de werkwijze van de jonge corporate raider. 'Hij pakt het grondig aan en investeert veel tijd', zegt een zakenpartner. Visser praat met alle relevante mensen binnen en buiten het bedrijf en neemt zitting in de directie. 'Hij wil altijd zelf met de belangrijkste klanten en ex-klanten gaan praten, hij is erg gesteld op hun mening', zegt professor Bunt.

Wrattenverwijderaar
In de acht jaar na zijn eerste succes steekt Visser miljoenen in technische bedrijven. De zaken gaan zo goed dat de directeur van het General Investment Fund in 1991 afziet van salaris. Hij neemt in 1993 de defensieleverancier Verolme Elektra over en tekent voor een 50-procentsaandeel in Blom Food Equipment, een fabrikant in bakkerijmachines. De producent van medische apparatuur Cardio Control geniet ook mee van de investeringsdrang van de venture capitalist. Visser is een van de eerste kapitaalverstrekkers en verwerft een meerderheidsbelang in het Rijswijkse bedrijf. De fabrikant van geavanceerde elektronica Keyence lijft hij in zijn geheel in. Samen hebben de bedrijven in 1996 een jaaromzet van 15 miljoen gulden. De vier participaties leveren Visser ruim 1 miljoen gulden op.
Ondertussen is Visser in de avonduren druk bezig met zijn proefschrift 'De overnemer ontmaskerd'. In zijn promotieonderzoek vergelijkt hij de verschillende werkwijzen van overnemers. 'Ik vond het heel bijzonder dat een man met zijn succes op een bepaald moment bij me kwam en wilde promoveren. Iemand met zoveel ervaring en kennis was een lot uit de loterij', zegt Bunt. 'Hij heeft dat heel slim aangepakt. Hij vroeg "Wie zijn je beste student-assistenten en zouden die niet wat spitwerk voor mij kunnen verrichten?" Hij kon hun natuurlijk ook makkelijk betalen. Die zaten meer in de bibliotheek dan hij, maar dat vonden ze niet erg, want dankzij Visser konden ze de interessante overnemers te spreken krijgen.' Visser en zijn studentenhulpjes interviewen tientallen Nederlandse investeerders, onder wie Joep van den Nieuwenhuyzen., Jaap Rosen Jacobson en Michiel Herter. 'Het grappige was dat Rolf het eigenlijk nooit druk had. Hij had altijd tijd voor zijn promotieonderzoek', zegt zijn promotor.
De samenwerking met een van de student-assistenten, Frans Buikema, verloopt zo goed dat Visser hem inlijft in zijn talentenstal. Gedrieën investeren Visser, Buikema en Bart Hartman in de wrattenverwijderaar Wartner en distributiebedrijf PronovaMedical. Bart Hartman is al twintig jaar de zakelijke sparringpartner van Visser, de heren leerden elkaar kennen op studentensociëteit Hermes. 'Maar Rolf Visser was altijd degene die de grote beslissingen nam', zegt een bekende van het duo. 'Ik denk dat Rolf zowel strategisch als financieel een niveau hoger zat dan Hartman.' De investeringen van Hartman en Visser lopen deels via hun gezamenlijke beleggingsmaatschappij Hartman & Visser Investments, waaronder een woud aan participatie-bv's hangt, met in het oog springende namen als Pienter Participaties en Luisweg.

Bedrijvendokter
Na tien jaar overnemen en verkopen heeft Visser behoefte aan schaalvergroting. Hij zoekt bovendien een mogelijkheid om zijn sluimerende liefde voor vastgoed uit te leven. Maar vastgoed is een kostbare zaak, weet de gediplomeerde makelaar. Goedkoop kapitaal is voor Visser dan ook een must. 'Een beursfonds was niet het doel op zichzelf, dat heeft positieve kanten en negatieve. Het is makkelijk om toegang tot de kapitaalmarkt achter de hand te hebben', motiveert Visser de aankoop van KNSF tegenover het ANP.
Met de overname van de KNSF in 1996 krijgt Visser de beschikking over schaalgrootte: een beursgenoteerde onderneming die ligt te wachten op nieuw elan. Op dat moment herbergt het meest ingedutte beursfonds aan het Damrak voornamelijk vastgoed in Muiden en Amstelveen. De nettowinst bedraagt in 1996 slechts 100.000 gulden. Visser koopt voor 7,5 miljoen gulden het 50-procentsaandeel van de Nederlandse staat en brengt in de KNSF naast het vastgoedbedrijf KNSF Vastgoed zijn participatiemaatschappij General Investment Fund onder. Daardoor stijgt de winst van KNSF in 1997 opeens tot 1,9 miljoen gulden. De bedrijfseconoom opereert dan met zijn General Investment Fund al bijna tien jaar achter de schermen als bedrijvendokter. 'Hij is altijd aan het werk', zegt Van den Nieuwenhuyzen. Pas bij een buitengewone aandeelhoudersvergadering van de KNSF op 11 november 1996 treedt de mysterieuze investeerder op de voorgrond. Tot dan toe heeft hij publieke optredens altijd weten te vermijden. Visser, herkenbaar aan het monogram RLV op zijn overhemd, boezemt bij dat eerste publieke optreden vertrouwen in. De aandeelhouders steunen zijn plannen in grote meerderheid. Hij is vanaf het begin duidelijk over zijn bedoelingen met het verliesgevende bedrijf: omvormingen tot een investerings- en vastgoedmaatschappij. Directeur Visser zet zichzelf voor 250.000 gulden op de loonlijst.
Kort na aankoop van KNSF bekeert Visser zich tot het internet. Hij richt samen met Bart Hartman de virtuele groothandel E-Purchasing op. Hartman komt aan het roer van het nieuwe bedrijf te staan. In 1998 houdt het beursgenoteerde KNSF zich koest, er worden geen nieuwe participaties genomen. De verkoop van Vissers belang in Cardio schroeft de winst in 1998 met 2 miljoen op tot 10 miljoen gulden.
Visser verkoopt zijn belang in Blom Food Equipment en stort zich op 'hoogtechnologische ondernemingen', een eufemisme voor dotcoms. Hij investeert fors in het virtuele reisbureau Opvakantie.nl, de on line nieuwsdienst Nieuwsselect.nl en in Funatwork.nl, een website voor on line personeelsbeleid. Oprichter van Funatwork Milco Linssen is ondanks een zakelijk meningsverschil positief over Visser. 'Ik heb hem leren kennen in 1999, ik had geld nodig voor Funatwork en kwam via via bij Rolf Visser terecht. Hij is aimabel, weet goed wat hij wil en hoe hij dat wil. Hij is niet te beroerd om zijn nek uit te steken en daar de consequenties van te dragen.'

Spielerei
Aanvankelijk is de dotcom-trein van Visser erg succesvol. In 2000 is KNSF de grote winnaar op de Amsterdamse beurs. Met een koersstijging van 154 procent ten opzichte van het begin van het jaar laat de in alle stilte aan de weg timmerende maatschappij andere beursfondsen ver achter zich. Het succes is opmerkelijk. Internetbedrijven zijn op dat moment volledig uit de gratie bij beleggers. De forse koersdalingen in 2000 betekenen het einde van de nieuwe economie, de dotcom-zeepbel is doorgeprikt. Visser voelt aan zijn water dat de beursnotering zijn bedrijf meer kost dan opbrengt.
In de loop der jaren heeft hij zijn belang in KNSF van 50 procent uitgebreid naar 86 procent van de aandelen. Begin 2001 heeft hij genoeg van het Damrak, Visser doet een zeer royaal bod op de resterende aandelen en verlost zijn weinig verhandelde fonds van de beursnotering. Prettige bijkomstigheid voor de publiciteitsschuwe Visser is dat hiermee ook een einde komt aan de publieke verplichtingen die een notering met zich meebrengt.
Maar het gaat niet goed met de internetbelangen van Visser. Eind 2001 gaat Funatwork over de kop. De relatie met oprichter Linssen bekoelt. 'We hebben nog steeds een meningsverschil, maar dat is puur zakelijk.' Meer dan dat wil Linssen er niet over kwijt. Veel van zijn andere dotcom-participaties sneuvelen ook. In september 2003 gaat ten slotte E-Purchasing, het zes jaar oude vlaggenschip van Vissers internetportfolio, failliet. Met de teloorgang van zijn internetimperium maakt Visser geen vrienden. Zo zag een voormalig zakenpartner geen heil meer in Vissers internetplannen. 'We hebben destijds een gezamenlijk bedrijf opgericht, zij hadden nog genoeg bv's op de plank liggen. Rolf let scherp op de eigendomsverhoudingen, hij moet altijd meerderheidsaandeelhouder zijn', zegt de internetondernemer, die betrokken was bij on line informatieleverancier Nieuwsselect. 'Na een jaar zijn wij eruit gestapt, het ging niet snel genoeg. Visser en Hartman hebben het nog geprobeerd, maar uiteindelijk was het niet echt een levensvatbaar project.'
Het internetavontuur heeft zeker niet bijgedragen tot de groei van Vissers vermogen. 'Internet was een beetje spielerei voor hem', zegt Jan Riemens. De directeur-oprichter van persbureau Novum verkocht 55 procent van zijn bedrijf aan Visser en Hartman. Maar ook de oude media waren een kort leven beschoren in de Visser-portfolio. Na anderhalf jaar was de magie tussen directeur-oprichter Jan Riemens en het duo Visser & Hartman voorbij. 'Het samenwerken op operationeel niveau ging moeizaam. Visser vond Novum wel leuk, maar het had voor hem geen prioriteit. Als je er de hele dag bovenop zit, zie je dingen anders dan wanneer je er als aandeelhouder verder vandaan zit', merkt Riemens op. 'Opgelucht is een groot woord, maar de scheiding was beter voor het bedrijf. Anderhalf jaar kan lang zijn hoor.'

Tennisbaan
Thuis in Breukelen, waar Visser de monumentale buitenplaats Queekhoven bewoont, lopen de zaken ook niet zo lekker. De relatie met de buurt is enigszins verstoord. Vorig jaar klaagde Visser tevergeefs zijn buurman aan omdat diens schapen en kippen zijn tuin zouden verruïneren. Nu moet Visser zich zelf voor de rechter komen verantwoorden voor zijn landjepik van de gemeente. Want hoewel Visser Queekhoven met vijf hectare officieel een landgoed mag noemen, annexeerde hij nog illegaal 6000 vierkante meter gemeentegrond, waarop hij bagger uit zijn vijvers stortte en enkele malen zijn Eurocopter 120 parkeerde. Met het storten van de bagger vernietigde de nieuwe landheer ook de griendhoutbosjes op de gemeentegrond achter Queekhoven. Na een blik in het kadaster constateerde de gemeente bovendien dat Visser een deel van zijn tennisbaan op gemeentegrond heeft aangelegd.
Maar in Breukelen zijn ze ruimhartig. 'De gemeente heeft Visser een grondruil aangeboden, zodat de tennisbaan intact kan blijven', zegt loco-burgemeester Klaas Wiersema. 'We hebben een beplantingsplan gemaakt en tegen de heer Visser gezegd: het was een griend en het moet weer een griend worden.' Wiersema wil ook een erfafscheiding in de vorm van een sloot. 'zodat er in de toekomst geen meningsverschillen meer over kunnen ontstaan'. Maar naar dit compromis heeft Visser geen oren, hij heeft de termijn van het voorstel doodleuk laten verstrijken. 'Daarom gaan we het via de rechter afdwingen', zegt de loco-burgemeester. 'Het kan best zijn dat we als eigenaar alvast aan de gang gaan om het terrein in de oude staat terug te brengen.' De gemeente zal de kosten hiervan, geschat op 15.000 euro, verhalen op Visser.
Gelukkig gaat het met Vissers zakelijke vastgoedprojecten wel goed. Samen met ABN Amro is Visser druk bezig het 8 hectare tellende KNSF-terrein langs de A9 om te vormen tot het bedrijventerrein Amstelveen Commerce Park. Ook het complex van Muiden Chemie, dat behoort tot het vastgoedbedrijf van de KNSF, biedt mogelijkheden. Eind mei wordt de kruitfabriek op het terrein gesloten. Toen Visser in 1996 het terrein overnam, was al duidelijk dat de fabriek onrendabel was, sluiting zou slechts een kwestie van tijd zijn. Bovendien zagen gemeente en provincie de kruitfabriek liever vertrekken uit de omgeving, zij hadden behoefte aan duizenden nieuwe woningen.
Op slimme wijze heeft Visser de regie over het terrein in handen genomen. Hij bood de gemeente aan de fabriek op zijn kosten te sluiten en de grond te saneren. Die kosten verdient hij terug door op deze toplocatie tweeduizend woningen en kantoren te bouwen. Daar bovenop zal hij aan het project minimaal 21 miljoen euro verdienen, goede handel dus, of zoals Visser in de stellingen bij zijn proefschrift schrijft: 'Overnemers spelen in de ontwikkeling van de economie een even belangrijke rol als parasieten in de ontwikkeling van de natuur.'

terug naar "alles over het KNSF-terrein"

U kunt uw bijdrage zenden of opmerkingen kwijt door op de onderstaande envelop te klikken
U belandt dan op ons reactie formulier: